مرجع: Edutopia
نویسنده: Elena Aguilar
تاریخ انتشار: ۲۶ آبان ۱۳۹۵
مدت مطالعه: حدود ۹ دقیقه
برای توانمندسازی دختران، پرورش مهارت‌های راهبری در آن‌ها و آماده کردن‌شان برای بر عهده گرفتن مسئولیت‌های اجتماعی و حرفه‌ای چه باید کرد؟
آشنایی آن‌ها با زنان توانمند و اثرگذار از اولین گزینه‌ها و البته از اثربخش‌ترین‌هاست. اینکه دختران نوجوان با زنانی آشنا شوند که به جای نشستن در خانه، پیش رفته‌اند و خلاف نظم مردانه‌ی جامعه قدم برداشته و منشاء بهبود و پیشرفت در جامعه بوده‌اند الهام‌بخش و ترغیب‌کننده است. اما آماده کردن دختران برای ایفای نقش‌های اجتماعی به مرور سرگذشت شخصیت‌های تاریخی محدود نمی‌شود، بلکه باید آن‌ها را با توانایی‌ها و مهارت‌هایی آشنا کرد که لازمه موفقیت و پیشرفت‌اند. اما چه‌طور؟
این دو اصل مهم برای آشنایی نوجوانان با مفهوم راهبری و ایفای نقش به عنوان یک راهبر توانمند ضروری است:
فراتر رفتن از کلیشه‌ها
معنای سنتی یک «مدیر و راهبر موفق» برابر با تصویر «مردی» جدی و در عین حال خوش‌مشرب و کاریزماتیک است که برای هر مشکلی راه حلی دارد و تدبیری می‌اندیشد. آیا این تصویر به این معناست که زنی درون‌گرا نمی‌تواند در نقش یک راهبر موفق ظاهر شود؟
جواب این سؤال طبیعتاً منفی است. راهبری بیش از آنکه به نقش و جایگاه فرد در محیط کار مرتبط باشد، به احساس فرد نسبت به خودش و واکنش‌هایش در موقعیت‌های مختلف مرتبط است. راهبری به این معنا نیست که مقابل هزاران نفر سخنرانی و آن‌ها را هدایت کنید. در واقع راهبری نقطه‌ی مقابل «هدایت و تعیین تکلیف برای دیگران» است. یک راهبر واقعی به دیگران کمک می‌کند راه خودشان را پیدا کنند، توانمندی‌هایشان را بشناسند و به کار گیرند و بتوانند رأی و نظرشان را بیان کنند.
وقتی معنای راهبری را به شخصیت‌های بزرگ و اثرگذار محدود می کنیم، در واقع فرصت‌ها را محدود کرده‌ایم. از دختری دوازده ساله بپرسید یک راهبر موفق را نام ببرد. اگر برای این سؤال جوابی داشته باشد، به احتمال زیاد یک فرد مشهور را نام می‌برد. اما معنای راهبری به آنچه افراد مهم و شناخته‌شده انجام داده‌اند، محدود نمی‌شود. دختران نوجوان باید بدانند که مهارت راهبری در جمع کوچک خانواده، در مدرسه و هر محیط کوچک دیگری فرصت بروز و پرورش دارد و آن‌ها هم می‌توانند مانند بسیاری از زنان پرتلاش اطراف‌شان مهارت‌های راهبری را در زندگی روزمره تمرین کنند و به کار ببرند. با نادیده گرفتن این الگوهای در دسترس و مرتبط با زندگی واقعی و روزمره و محدود کردن معنای راهبری به شخصیت‌های مشهور که دور دست و انتزاعی می‌نمایند، معنای راهبری برای دختران باورپذیر و دست‌یافتنی نخواهد بود و تصویر ناقصی که معنای راهبری و موفقیت را در مردان خلاصه می‌کند، همچنان در ذهن‌ها قوی‌تر می‌شود.
برای چیرگی بر این محدودیت‌ها درباره‌ی این موضوع‌ها با دختران صحبت کنید:
- راهبری به چه معناست؟
- چرا راهبر بودن مهم است؟
- یک راهبر واقعی چه ویژگی‌هایی دارد؟
- کدام‌یک از ویژگی‌های راهبری برای شما جذاب است و می‌خواهید آن را دنبال کنید؟
- چه‌طور می‌توانید در جایگاه یک راهبر ایفای نقش کنید؟
یکپارچگی میان حرف و عمل
از یک سو دخترمان را به برداشتن قدم‌های بلند تشویق می‌کنیم و از سوی دیگر در خانواده‌مان پخت و پز و نظافت خانه و رسیدگی به بچه‌ها کارهایی «زنانه» و مسئولیت مادر است، حتی اگر شاغل باشد و بخش عمده‌ای از وقتش را خارج از خانه سپری کند. پدر معمولاً پس از کار استراحت می‌کند و مادر باید به امور خانه رسیدگی کند. این‌جا است که میان حرف و عمل‌مان فاصله می‌افتد و نتیجه‌ی آن تقویت پیش‌فرض‌هایی است که میان زنان و راهبری فاصله می‌اندازد.
باید در عمل به دختران نشان بدهیم که فقدان توازن در مسئولیت‌های زنان و مردان، در خانه و محیط کار، طبیعی نیست و از ساختارها و باورهای نادرست اجتماعی سرچشمه می‌گیرد. می‌توانیم این مسیر را با گفت‌وگو درباره عدم توازن میان نقش‌های زنان و مردان در عرصه‌های مختلف زندگی شروع کنیم و با پیاده‌سازی روش‌های متوازن در زندگی روزمره به دختران نشان دهیم که می‌توانند نقش‌های دل‌خواه‌شان را در زندگی انتخاب کنند؛ نقش‌هایی که جامعه آن‌ها را در انحصار مردان می‌شمارد.
برای توانمندسازی دختران، پرورش مهارت‌های راهبری در آن‌ها و آماده کردن‌شان برای بر عهده گرفتن مسئولیت‌های اجتماعی و حرفه‌ای چه باید کرد؟ این دو اصل مهم برای آشنایی نوجوانان با مفهوم راهبری و ایفای نقش به عنوان یک راهبر توانمند ضروری است:
فراتر رفتن از کلیشه‌ها
معنای سنتی یک «مدیر و راهبر موفق» با تصویر «مردی» جدی ومدبر و در عین حال خوش‌مشرب و کاریزماتیک گره خورده. آیا این تصویر به این معناست که زنی درون‌گرا نمی‌تواند در نقش یک راهبر موفق ظاهر شود؟
جواب منفی است. راهبری بیش از آنکه به نقش و جایگاه فرد در محیط کار مرتبط باشد، به احساس فرد نسبت به خودش و واکنش‌هایش در موقعیت‌های مختلف مرتبط است. راهبری نقطه مقابل «هدایت و تعیین تکلیف برای دیگران» است. یک راهبر واقعی به دیگران کمک می‌کند راه خودشان را پیدا کنند، توانمندی‌هایشان را بشناسند و به کار گیرند و بتوانند رأی و نظرشان را بیان کنند.
وقتی معنای راهبری را به شخصیت‌های بزرگ و اثرگذار محدود می کنیم، در واقع فرصت‌ها را محدود کرده‌ایم. از دختری دوازده ساله بپرسید یک راهبر موفق را نام ببرد. اگر برای این سؤال جوابی داشته باشد، به احتمال زیاد یک فرد مشهور را نام می‌برد. اما معنای راهبری به آنچه افراد مهم و شناخته‌شده انجام داده‌اند، محدود نمی‌شود. دختران نوجوان باید بدانند که مهارت راهبری در جمع کوچک خانواده، در مدرسه و هر محیط کوچک دیگری فرصت بروز و پرورش دارد و آن‌ها هم می‌توانند مانند بسیاری از زنان پرتلاش اطراف‌شان مهارت‌های راهبری را در زندگی روزمره تمرین کنند و به کار ببرند. برای چیرگی بر این محدودیت‌ها درباره این موضوع‌ها با دختران صحبت کنید: راهبری به چه معناست؟ چرا راهبر بودن مهم است؟ یک راهبر واقعی چه ویژگی‌هایی دارد؟ کدام‌یک از ویژگی‌های راهبری برای شما جذاب است و می‌خواهید آن را دنبال کنید؟ چه‌طور می‌توانید در جایگاه یک راهبر ایفای نقش کنید؟
یکپارچگی میان حرف و عمل
از یک سو دخترمان را به برداشتن قدم‌های بلند تشویق می‌کنیم و از سوی دیگر در خانواده‌مان رسیدگی به کارهای خانه امری «زنانه» و مسئولیت مادر است، حتی اگر شاغل باشد. پدر معمولاً پس از کار استراحت می‌کند و مادر باید به امور خانه رسیدگی کند. این‌جاست که میان حرف و عمل‌مان فاصله می‌افتد و نتیجه آن تقویت پیش‌فرض‌هایی است که میان زنان و راهبری فاصله می‌اندازد.
باید در عمل به دختران نشان بدهیم که فقدان توازن در مسئولیت‌های زنان و مردان، در خانه و محیط کار، طبیعی نیست و از ساختارها و باورهای نادرست اجتماعی سرچشمه می‌گیرد. می‌توانیم این مسیر را با گفت‌وگو درباره‌ی عدم توازن میان نقش‌های زنان و مردان در عرصه‌های مختلف زندگی شروع کنیم و با پیاده‌سازی روش‌های متوازن در زندگی روزمره به دختران نشان دهیم که می‌توانند نقش‌های دل‌خواه‌شان را در زندگی انتخاب کنند؛ نقش‌هایی که جامعه آن‌ها را در انحصار مردان می‌داند.