مرجع: در تهیه‌ی این مطلب از چند منبع استفاده شده و هر کدام از منابع در متن پیوست شده‌اند.
تاریخ انتشار: ۲۸ آبان ۱۳۹۵
مدت مطالعه: حدود ۵ دقیقه
باربی‌ها و عروسک‌های صورتی یک سمت فروشگاه و بت‌من و سوپرمن و ماشین‌های جورواجور یک طرف دیگر. این تقسیم‌بندی، شکلی جا افتاده و مرسوم در اغلب اسباب‌بازی‌فروشی‌های دنیاست و ممکن است خیلی هم عادی به نظر برسد. اما چهار سال پیش گروهی از والدین بریتانیایی کارزاری علیه این تقسیم‌بندی و شمایل آبی-صورتی در اسباب‌بازی‌فروشی‌ها آغاز کردند با این هدف که فروشگاه‌ها و تولید‌کنندگان اسباب‌بازی را متقاعد کنند که از اعمال محدودیت‌های جنسیتی در بازار اسباب‌بازی دست بردارند.
کارزار آن‌ها با شعار «بگذارید اسباب‌بازی‌ها، اسباب‌بازی باشند» (Let toys be toys) شروع شد و بعدتر، در سال ۲۰۱۴، که حیطه‌ی کتاب را در برگرفت شعار دیگری تحت عنوان «بگذارید کتاب‌ها، کتاب باشند» به آن اضافه شد. این پدرها و مادرها که از که از افزایش جنسیت‌محوری در بازار اسباب‌بازی نگران بودند، کارشان را با جمع‌آوری امضا شروع کردند و با فعالیت در شبکه‌های اجتماعی نظر افکار عمومی را به موضوعی که تا آن زمان نزد مردم بدیهی می‌رسید، جلب کردند. آن‌ها در کمپین مرتبط با کتاب از ناشران خواستند انتشار داستان‌ها و کتاب‌های رنگ‌آمیزی که بر اساس جنسیت کودکان تفکیک شده‌اند را متوقف کنند.
اکنون در چهارمین سال فعالیت این دو کارزار ۱۴ فروشگاه اسباب‌بازی در بریتانیا از جداسازی اسباب‌بازی‌ها بر اساس جنسیت کودکان دست برداشته‌اند و ۱۰ ناشر دیگر از عبارت‌های «برای دختران/برای پسران» روی جلد کتاب‌ها استفاده نمی‌کنند. روزنامه ایندیپندنت نیز پس از حمایت وسیع نویسندگان و شاعران بریتانیایی از این حرکت مدنی اعلام کرد که دیگر درباره‌ی کتاب‌هایی که بر اساس جنسیت کودکان منتشر شده‌اند، گزارش و نقدی نمی‌نویسد.
اما دلیل این اعتراض و مخالفت چیست و چرا تفکیک اسباب‌بازی و سرگرمی کودکان بر اساس جنسیت محل نقد و اعتراض است؟
پیوند گسست‌ناپذیر بازی و یادگیری
مهم‌ترین دلیل ارتباط تنگاتنگ میان بازی و یادگیری به‌ویژه در نخستین سال‌های کودکی است. هر کدام از انواع اسباب‌بازی‌ها مهارتی را در کودکان تقویت می‌کنند؛ اسباب‌بازی‌هایی که به ساخت و ساز و جور کردن و تکنولوژی مربوط هستند مهارت‌های حل مسأله را تقویت می‌کنند و کودکان را به فعالیت بدنی بیشتر وا می‌دارند، اسباب‌بازی‌هایی مثل انواع عروسک‌ها که امکان بازی‌های ایفای نقش مانند خاله‌بازی را فراهم می‌کنند، مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی را پرورش می‌دهند و وسایل هنری و کاردستی‌ها هم تقویت‌کننده خلاقیت، پشتکار و مداومت در کودکان‌اند. کودکان، فارغ از جنسیت‌شان، به همه‌ی این مهارت‌ها نیاز دارند، در حالی که برچسب زدن به اسباب‌بازی‌ها، اختصاص ماشین و هواپیما و سفینه‌ی فضایی به پسران و عروسک و مجموعه‌ی آشپزخانه به دختران فرصت پرورش بخشی از مهارت‌های ضروری را از یک گروه از کودکان می‌گیرد.
تقویت و تثبیت کلیشه‌های جنسیتی در ذهن کودکان
دلیل دیگر اینکه این نوع تقسیم‌بندی کودکان را وادار می‌کند نقش‌هایی که جامعه و بازار سرمایه برایشان تعیین می‌کنند، بپذیرند و در چارچوب کلیشه‌ها اسیر شوند. تصور یک زن مهندس معدن یا تعمیرکار ماشین و مردی که با ظرافت و دقت آشپزی می‌کند برای اغلب افراد سخت‌تر از تصور زنی است که خوب آشپزی می‌کند یا مردی که شب‌ها با دست و صورت روغنی از تعمیرگاه به خانه می‌آید. تفکیک دخترانه-پسرانه اسباب‌بازی‌ها این کلیشه‌ها را از کودکی در ذهن بچه‌ها می‌کارد و می‌پرورد و تثبیت می‌کند. والدین فعال در کارزار «بگذارید اسباب‌بازی‌ها، اسباب‌بازی باشند» معتقدند همین کلیشه‌های جنسیتی حاکم بر صنعت و بازار اسباب‌بازی است که به نابرابری‌های گسترده جنسیتی در عالم بزرگسالان منجر می‌شود؛ نابرابری‌هایی که از مردان انتظار دارد همه‌ی بار زندگی را به دوش بکشند و قوی باشند و از زنان می‌خواهد لطیف باشند و خود را در مادری مهربان و همسری فداکار خلاصه کنند.