تصویر و تصور در یادگیری جستوجوگرانه
در جهانی که بهسرعت در حال دگرگونی است، توانایی اندیشیدن مستقل، طرح پرسشهای معنادار و جست‌وجوی پاسخهای خلاقانه، بیش از پیش اهمیت یافته است. یادگیری جستوجوگرانه پاسخی به همین نیاز است؛ رویکردی که دانش‌آموزان را از حالت دریافتکنندهی منفعل به کاوشگرانی فعال تبدیل می‌کند. این شیوهی یادگیری نه‌تنها تفکر انتقادی را تقویت می‌کند، بلکه همدلی، خلاقیت و مشارکت اجتماعی را به‌عنوان مهارت‌هایی ضروری برای زیستن در دنیای امروز در دانش‌آموزان پرورش می‌دهد. اما پیاده‌سازی چنین رویکردی توسط آموزشگران نیازمند طرح‌های دقیق و روشمند و گامهای عملی و سنجیده است و این همان چیزی است که در این کارگاه ارائه می‌شود.
ثبتناماین کارگاه درباره‌ی چیست؟
کارگاه تصویر و تصور در یادگیری جستوجوگرانه با تمرکز بر یادگیری مبتنی بر کاوش و تخیل طراحی شده است تا آموزشگران بتوانند با بهره‌گیری از هنر، اشیاء، نقشه‌ها، روایت‌ها، عکس‌ها و اسناد تاریخی، تجربه‌ای معنادار و درگیرکننده برای دانش‌آموزان خلق کنند. هدف، ساختن فضایی است که در آن دانش‌آموزان نه فقط موضوعات درسی، بلکه هویت خود و جایگاه‌شان در جامعه را بازشناسی کنند و روایت‌هایی نو از خود و جامعه‌شان بسازند. همچنین پرورش همدلی و اعتماد در قلب این رویکرد قرار دارد تا آموزشگران توانایی درک تجربه‌ی دیگران، دیدن مسائل از نگاه آن‌ها و جست‌وجوی راه‌حل‌هایی بر پایه‌ی مشارکت و تفاهم را در دانش‌آموزان پرورش دهند. این کارگاه برای آموزشگران و تسهیلگرانی برگزار می‌شود که باور دارند تخیل و جست‌وجوگری نه‌تنها در روندهای یادگیری، بلکه برای شناخت خود و دیگری، همزیستی و حل مسائل واقعی ضروری است.
سرفصل‌های آموزشی
جلسه‌ی اول: چهارچوب نظری و ارزیابی
جلسه‌ی اول به معرفی پایه‌های نظری کارگاه، اصول یادگیری جستوجوگرانه و روش‌های ارزیابیِ آن اختصاص دارد. شرکت‌کنندگان با رویکردی آشنا می‌شوند که در آن آموزش نه از طریق سخنرانی‌های سنتی، بلکه از راه کاوش، تعامل و ساختن معنا و با تأکید بر نقش تخیل، هنر، محیط و اشیاء شکل می‌گیرد. همچنین در این جلسه به شیوه‌های ارزیابی در یادگیری جستوجوگرانه و مشارکتی پرداخته می‌شود و شرکت‌کنندگان با روش‌هایی آشنا می‌شوند که به‌جای تمرکز بر پاسخ درست، فرایند تفکر، مشارکت و رشد فردی را ارزیابی می‌کنند.
جلسه‌ی دوم: موزه‌ها و فضاهای شهری
در جلسه‌ی دوم، شرکت‌کنندگان با دو مطالعه‌ی موردی آشنا می‌شوند که نشان می‌دهد چگونه می‌توان از محیط اطراف – اعم از فضاهای فرهنگی و عمومی – به‌عنوان منابع غنی یادگیری جستوجوگرانه بهره برد. در مطالعه‌ی موردی اول، موزه‌ها به‌عنوان فضاهایی پرسش‌برانگیز و بسترهای جست‌وجوگری معرفی می‌شوند؛ جایی که اشیاء تاریخی و میراث فرهنگی می‌توانند گفت‌وگوهایی عمیق درباره‌ی هویت، قدرت و روایت برانگیزند. در مطالعه‌ی موردی دوم، شهر و خیابان به‌عنوان متنی زنده برای خواندن تاریخ اجتماعی، مناسبات فرهنگی و شکل‌گیری حافظه‌ی جمعی معرفی می‌شوند. این دو نمونه به شرکت‌کنندگان کمک می‌کند نگاه تازه‌ای به محیط پیرامون خود داشته باشند و آن را به کلاس درس بیاورند تا کنجکاوی، تفکر انتقادی، مشارکت و همدلی را در دانش‌آموزان تقویت کنند.
جلسه‌ی سوم: راهبردهای پیاده‌سازی و تاریخ خانوادگی
در این جلسه، شرکت‌کنندگان با روش‌های کاربردی برای پیاده‌سازی یادگیری جستوجوگرانه در کلاس درس آشنا می‌شوند و با مطالعه‌ی موردی سوم – بررسی مفهوم تاریخ خانوادگی – می‌آموزند چگونه می‌توان از داستان‌ها، عکس‌ها، و خاطرات خانوادگی به‌عنوان منبعی آموزشی استفاده کرد که هم به درک شخصی‌تر از تاریخ کمک می‌کند و هم مهارت‌هایی مانند تحقیق، روایت‌سازی و همدلی را در دانش‌آموزان پرورش می‌دهد. این بخش به‌ویژه نشان می‌دهد که چگونه پیوند میان تجربه‌ی فردی و مفاهیم اجتماعی می‌تواند بستری غنی برای یادگیری عمیق و معنادار فراهم آورد.
جلسه‌ی چهارم: مرور و بازاندیشی
در جلسه‌ی پایانی، طرح‌های شرکت‌کنندگان با هدف تبادل تجربه و دریافت بازخورد ارائه می‌شوند و بازبینیِ طرح‌درس‌ها فرصتی برای بازاندیشی و مرورِ مفاهیم و مهارت‌ها ایجاد می‌کند تا موانع و چالش‌های احتمالی مطرح و بررسی شوند.
نحوه‌ی برگزاری
این کارگاهِ چهارجلسه‌ای در قالبِ وبینار برگزار می‌شود. هر جلسه، دو ساعت است و سرفصل‌ها از طریقِ معرفی، انجام و تحلیلِ فعالیت‌ها ارائه می‌شوند. شرکت‌کنندگان فعالیت‌هایی را که در طولِ دوره معرفی می‌شوند انجام می‌دهند. نتیجه‌ی این فعالیت‌ها بررسی می‌شود و به شرکت‌کنندگان بازخورد داده خواهد شد.