آداب گفت‌وگو و هنر مخالفت؛ تسهیلگری مناقشه
چهطور میتوان از تبدیل گفت‌وگو به جدل جلوگیری کرد؟ چهطور ممکن است در یک بحث داغ درباره‌ی موضوعی مناقشه‌برانگیز همه‌ی افراد فرصت داشته باشند دیدگاه خود را شرح دهند و بدون زیر سؤال بردن دیگری، نظر او را هم بشنوند؟ وقتی گفتوگویی به جنجال و دعوا ختم می‌شود یا گروهی از افراد با تکیه به امتیازهایی خاص قلدری می‌کنند و مانع شنیده شدن دیگران می‌شوند، تسهیلگر گفت‌وگو باید چه کند؟ نقش او در بازگرداندن گفت‌وگو به مسیر اصلی چیست؟ برای تسهیلگری یک گفت‌وگوی مؤثر چه مهارت‌هایی لازم است؟ در شرایطی که مشارکت‌کنندگان در بحث خشمی فروخورده دارند، تسهیلگر باید چه تکنیک‌هایی را به کار گیرد؟
درباره‌ی کارگاه
این کارگاه با هدف پاسخ به این پرسش‌ها و ارائه‌ی تکنیک‌ها و مهارت‌هایی به تسهیلگران آموزشی و معلمان طراحی شده تا بتوانند بحث‌های مناقشه‌برانگیز را به خوبی مدیریت و به مشارکت‌کنندگان در بحث کمک کنند مهارت‌های پایه‌ای برای یک گفت‌وگوی معنادار و اثربخش را در خود تقویت کنند.
کارگاه آداب گفت‌وگو و هنر مخالفت در پنج جلسه‌ی یک ساعت و نیمه برای آموزش‌گران، تسهیلگران و علاقه‌مندانی طراحی شده که می‌خواهند گفت‌وگوی گروهی درباره‌ی مسائل حساس و چالش‌برانگیز را به‌شکلی اثربخش و کارآمد پیش ببرند و به مشارکت‌کنندگان در گفت‌وگوها کمک کنند به درک دقیق‌تری از موضوع گفت‌وگو برسند.
طراح و تسهیلگر این کارگاه دکتر سوزان قیس، استادیار دانشگاه اَمریکن در واشینگتن دی‌سی است.
برنامه‌ی هفتگی و سرفصل‌های آموزشی
جلسه‌ی اول: پاسخ به خشم و استیصال. در این جلسه تکنیک‌هایی برای کاهش خشمِ شرکت‌کنندگان بحث‌های گروهی و مهارت‌هایی برای انتقال به دانش‌آموزان معرفی می‌شود که با به‌کارگیری آن‌ها میتوانند در گفت‌وگوهای مناقشه‌برانگیز و بحث‌های داغ مشارکت مؤثرتری داشته باشند.
جلسه‌ی دوم: ایجاد هنجارهایی برای کلاس درس و پیاده‌سازی آن‌ها. با وجود به‌کارگیری تکنیک‌هایی برای کاهش تنش‌ها در کلاس درس، بعضی دانش‌آموزان، به‌ویژه آن‌ها که نمی‌توانند خود را به‌خوبی بیان کنند، رفتارهایی نامتناسب با محیط آموزشی نشان می‌دهند. ایجاد هنجارها و تعیین قواعدی برای کلاس درس به‌نحوی که دانش‌آموزان به آن‌ها پایببند بمانند و آن‌ها برای مدیریت رفتارهای غیرسازنده‌شان به کار بگیرند، موضوع اصلی جلسه‌ی دوم است.
جلسه‌ی سوم: پاسخ به خشونت کلامی. اغلب افراد در مواجهه با خشونت‌های کلامی به دو شکل واکنش نشان می‌دهند؛ عده‌ای مقابله به مثل می‌کنند و خشونت را با خشونت پاسخ می‌دهند. گروهی دیگر خشک‌شان می‌زند و سکوت می‌کنند و اغلب هم چند ساعت یا روز بعد یادشان می‌آید که «پاسخ مناسب» چه بود. در این جلسه تکنیک‌های برای پاسخ آرام و مسالمت‌آمیز اما برآمده از اعتماد به نفس و اطمینان خاطر به حمله‌های کلامی معرفی می‌شود.
جلسه‌ی چهارم: تقویت تفکر انتقادی و گفت‌وگوی عمیق. نقش تسهیلگر در فضا دادن به طرفین گفت‌وگو برای طرح دیدگاه‌های مختلف و متضاد و بحث محترمانه خلاصه نمی‌شود. در حالت ایده‌آل تسهیلگرد باید گفت‌وگو را به‌نحوی تسهیلگری کند که از بیان ایده‌های ساده و سیاه و سفید فراتر برود و نکات ظریف و دقیق و جزئیاتی که اغلب نادیده می‌مانند هم آشکار شوند. این جلسه به پرسش‌گری اختصاص دارد؛ این‌که چه سؤال‌هایی به مشارکت‌کنندگان در گفت‌وگو کمک می‌کند به درک عمیق‌تری از یکدیگر برسند، و بتوانند با نگاهی نقاد به مواضع ذهنی و باورهای خودشان نگاه کنند و بفهمند که موضوعات مناقشه‌برانگیز و پیچیده نه‌تنها دردسر نیستند، که اتفاقاً فکر را رشد می‌دهند.
جلسه‌ی پنجم: جمع‌بندی. در این جلسه فرصت‌هایی برای تمرین بیشتر همه‌ی مهارت‌هایی که در جلسات قبلی طرح شد، فراهم می‌شود و شرکت‌کنندگان میتوانند با بیان مثال‌هایی از تجربه‌های خود، در این باره بحث کنند که کدام یک از تکنیک‌ها برای حل مسائل آن‌ها کاربرد دارد.
نحوه‌ی برگزاری
هر هفته‌ی آموزشی و پیش از برگزاری وبینار هفتگی یک جزوه‌ی کوتاه در اختیار شرکت‌کنندگان قرار می‌گیرد که حاوی سرفصل‌های هفتگی است. وبینارها با استفاده از گوگل‌میت، به زبان انگلیسی و با ترجمه‌ی پیوسته برگزار می‌شود. این جلسات ضبط می‌شوند و در اختیار شرکت‌کنندگان دوره قرار می‌گیرند.
ایمیلی حاوی لینک و محتوای جلسه‌ی اول روز شنبه، ۱۴ مرداد برای شرکت‌کنندگان ارسال می‌شود. نخستین جلسه هم روز ۱۶ مرداد برگزار خواهد شد.
فایل صوتی جلسات در اختیار شرکت‌کنندگانی قرار می‌گیرد که یا در جلسات شرکت کرده‌اند یا به ایمیل مرتبط با دریافت فایل صوتی پاسخ داده‌اند.