مرجع: Edutopia
نویسنده: Maurice J. Elias
تاریخ انتشار: ۱۲ آذر ۱۳۹۴
مدت مطالعه: حدود ۷ دقیقه
در روزهای تابستان که نوجوان‌ها از محدودیت‌های مدرسه و دردسرهای درس خواندن رها می‌شوند، در ذهن‌شان چه می‌گذرد؟ چه چیزی ذهن آن‌ها را مشغول می‌کند؟ دغدغه‌ی اصلی آن‌ها در زندگی چیست؟ تلویزیون؟ موسیقی؟ خرید؟ اِس‌اِم‌اِس و چت با دوستان؟ سفر؟ ورزش؟ ما با تقلیل دادن دل‌مشغولی‌های نوجوانان به مواردی از این دست، آن‌ها را آن‌قدر که باید جدی نمی‌گیریم.
ریچل کِسلِر (Rachael Kessler)، آموزشگر و روان‌شناسی که بیش از هر گروه سنی دیگری با نوجوانان کار کرده، چندین سال برای یافتن پاسخ این پرسش بنیادین صرف کرده است: چه‌طور می‌توان نوجوانان را در مراحل گذار به بزرگسالی همراهی کرد و در مواجهه با تغییرات شگرف این دوره یاری‌شان داد؟ نوجوانان در گذار از کودکی به دنیای آدم‌بزرگ‌ها با پیچیدگی‌های بزرگ و کوچکی دست و پنجه نرم می‌کنند؛ از دبیرستان به دانشگاه می‌روند، از وابستگی به خانواده به سوی استقلال قدم بر می‌دارند، و با مسایل مهمی چون مرگ نزدیکان یا تحولات خانوادگی روبه‌رو می‌شوند. علاوه بر این، برای بعضی از نوجوانان این گذار با مراحل مذهبی، اعتقادی و فرهنگی، مثل مراسم بلوغ در ادیان مختلف، گره خورده است.
خانم کسلر معتقد است که تجربه‌های گذار در زندگی نوجوانان و خانواده‌هایشان نقشی حیاتی ایفا می‌کند، به همین دلیل وقتی زمان این تجربه‌ها فرا می‌رسد باید به آن حساس بود و آن را جدی گرفت. اما چه‌طور می‌توان با گذار مواجهه شد؟
خانم کسلر دریافت که تجربه‌های گذار در زندگی نوجوانان و خانواده‌هایشان نقشی حیاتی ایفا می‌کنند، به همین دلیل وقتی زمان این تجربه‌ها فرا می‌رسد باید به آن حساس بود و آن را جدی گرفت. اما چه‌طور می‌توان با این گذار مواجهه شد؟
باید نوجوان‌ها و دغدغه‌هایشان را جدی گرفت
در دوران گذار سؤال‌هایی مهم و عمیق ذهن نوجوانان را مشغول می‌کند، سؤال‌هایی درباره‌ی هدف و معنای زندگی، نقش و تأثیرشان در دنیا، علاقه‌شان به چیزها و آدم‌ها، شک‌‌ها و تردید‌ها و ترس‌ها و روش‌های غلبه بر آن‌ها. اما خانم کسلر باور دارد ما بزرگسالان فکر نمی‌کنیم نوجوانان ممکن است درگیر چنین پرسش‌های بنیادین و مهمی شوند. از همین رو کمتر فرصت‌های برای آن‌ها ایجاد کنیم که بتوانند این سوال‌ها را مطرح کنند. سال‌ها گفت‌وگو با نوجوانان به این پژوهشگر نشان داد که نوجوانان معمولاً فضایی برای بیان این پرسش‌ها، ابراز نگرانی‌هایشان و فکر کردن به آن‌ها ندارند.
علاوه بر نبود فضای مناسب، بسیاری از نوجوانان بخش اعظم وقت‌شان را با رسانه‌ها، بازی‌های ویدیویی و خرید چیزهایی که از نظر ما غیر ضروری و نماد مصرف‌گرایی است، می‌گذرانند. در دنیای امروز، زندگی خلاف جریانی که رسانه‌ها و شرکت‌های بزرگ الفبای آن‌ها را شکل می‌دهند، سخت است. روزانه هزینه‌های سرسام‌آوری صرف تبلیغات تجاری و معرفی محصولاتی می‌شود که مخاطب اغلب آن‌ها نوجوان‌ها هستند. تصاویر تبلیغاتی به آن‌ها القا می‌کنند که به جای فکر کردن به مهارت‌ها و توانایی‌ها یا مسیر زندگی آینده‌شان، از خودشان بپرسند «چه می‌خواهم؟»
خانم کسلر فکر می‌کند می‌توان برای فراهم کردن فضای تفکر عمیق و ایجاد آگاهی در نوجوانان برنامه‌ریزی کرد. فرهنگ امروز این انتظار را ایجاد کرده که لحظات گذار، مثل مراسم تولد، فارغ‌التحصیلی، و بلوغ با برنامه‌های پر زرق و برق و پر هیاهو جشن گرفته شود. کسلر باور دارد به‌جای این کار باید این لحظات را با مراسمی جشن گرفت که فرصتی برای دوراندیشی و تأمل درباره‌ی گذار به بزرگسالی فراهم کند.
نقش والدین و معلمان در دوران گذار
گفت‌وگو درباره‌ی پرسش‌های عمیق وجودی برای بسیاری از والدین و معلم‌ها دشوار است. با این‌حال راه‌هایی برای تسهیل همراهی با نوجوان‌ها و حمایت عاطفی از آن‌ها در دوران گذار وجود دارد. کسلر در کتاب مشهورش «روح آموزش» پیشنهاد‌هایی برای همراهی با نوجوانان و حمایت از آن‌ها ارائه می‌دهد.
۱. تعلق مثبت
احساس تعلق به گروه و اجتماع احساسی غنی است که در طول زندگی همراه نوجوانان باقی می‌ماند. شرکت نوجوانان در گروه‌های مختلف، از گروه‌های ورزشی گرفته تا گروه‌های هنری و فرهنگی و مذهبی می‌تواند فرصت ایجاد احساس تعلق و پیگیری علایق را برای آن‌ها ایجاد کند.
۲. سکوت و خلوت
سکوت و خلوت حلقه گم‌شده زندگی در عصر ماست، در حالی که بسیاری از نوجوانان برای رهایی از فشار‌ها و شلوغی‌های زندگی روزمره بیش از هر چیز به لحظه‌های سکوت و خلوت شخصی‌شان احتیاج دارند.
۳. بازاندیشی در زندگی
کسلر یادآوری می‌کند که در مواجهه با پرسش‌های وجودی و فلسفی نوجوان‌ها، بهترین روش حمایت عاطفی و احساسی‌ست و البته بدترین کار همان چیزی‌ست که اغلب به کار می‌گیریم: نصیحت کردن و انتقال دانش و تجربه خودمان به آن‌ها. این حمایت تنها به والدین محدود نمی‌شود، خواهر و برادر بزرگتر، پدربزرگ و مادربزرگ، یا یک آموزشگر معتمد می‌توانند حامیان خوبی برای نوجوان‌ها باشند. علاوه بر مشاوره و گفت‌و‌گوی فردی، می‌توان با برگزاری کارگاه‌های نوشتن نوجوانان را به بازتاب دادن تجربه‌ها و درگیری‌های ذهنی و عاطفی‌شان در نوشته‌هایشان ترغیب کرد.
۴. لذت و بازی
نوجوانان به بازی و تفریح با هم‌سن و‌سال‌هایشان نیاز دارند. همچنین، احتیاج دارند از تفریح کردن عمیقاً لذت ببرند. شادی و تفریح را نباید کوچک و بی‌اهمیت شمرد و به بهانه‌های واهی مانع آن شد.
۵. خلاقیت
یکی از مهم‌ترین راه‌های حمایت نوجوانان پرورش خلاقیت و جست‌و‌جوگری در آن‌هاست. خلاقیت لازم نیست همیشه در راستای کار و حرفه‌ی آینده آن‌ها یا کاربردی باشد. خلاقیت به خودیِ خود برای پرورش ذهن و بالیدن روح نوجوانان لازم ست.
۶. تمرکز بر توانمندی‌ها
به نوجوانان کمک کنیم نقاط قوت را در خود بیابند و به جای ترس از محدودیت‌ها توانمندی‌هایشان را ببینند. آن‌ها را در معرض شناختن شخصیت‌های بزرگ تاریخ بشری قرار دهیم، شخصیت‌هایی در حوزه‌های مختلف و اعصار مختلف تاریخی.