مرجع: NPR
نویسنده: Anya Kamenetz
تاریخ انتشار: ۱۸ شهریور ۱۳۹۸
مدت مطالعه: حدود ۹ دقیقه
«چندین دهه طول کشید تا کاربران تلفن به ۵۰ میلیون نفر رسیدند. اما بازی پوکمان گو (Pokemon Go) فقط ظرف کمتر از بیست روز موفق شد این تعداد کاربر را به خود جذب کند. ابزار دیجیتال مثل امواج بزرگ اقیانوس زندگی ما را زیر و رو می‌کنند.»
این گفته‌های جِنی رَدینسکی (Jenny Radesky)، پزشک و استاد تخصص اطفال در دانشگاه میشیگان است. استفاده‌ی خانواده‌ها از رسانه‌های دیجیتال، رشد اجتماعی و عاطفی کودک و تعامل بین کودک و والد از جمله موضوعاتی است که خانم ردینسکی درباره‌شان تحقیق می‌کند و اصول راهنمای رسانه‌های دیجیتال برای کودکان خردسال را در سال ۲۰۱۶ برای آکادمی متخصصان کودک امریکا (American Academy of Pediatrics) نوشته است.
او می‌گوید همه‌ی ما ممکن است از حجم مسئولیت‌ها و وظایف شغلی، خانه و والدگری و ابزار دیجیتال خود سردرگم شویم و نتوانیم به هر کدام برپایه‌ی نیاز و اولویتی که دارند توجه کنیم. او پیشنهادهایی برای والدینی دارد که هم می‌خواهند روابط‌شان را بهبود بخشند؛ رابطه با فرزندان و رابطه با دنیای تکنولوژی.
نمایشگرها؛ ما و بچه‌ها
سر میز شام نشسته‌اید و غذا می‌خورید. وسط صحبت با شما یا فرزندتان ناگهان صدای دینگ خفیفی از تلفن همسرتان می‌آید و او گوشی‌اش را چک می‌کند. اگر خیلی به مسأله‌ی استفاده‌ی کودکان از نمایشگر حساس باشد، گوشی را یواشکی و زیر میز چک می‌کند. اما در هر دو حال، جریان گفت‌وگو یا غذا خوردن قطع شده است.
دکتر رِدینسکی در پژوهشی که انجام داده به این نتیجه رسیده که والدین کودکان خردسال در روز به طور متوسط ۷۰ بار گوشی خود را چک می‌کنند. بیشتر والدینی که در این پژوهش شرکت کرده‌اند این تعداد را کمتر برآورد کرده بودند یا میزان زمانی که چک کردن گوشی طول می‌کشد را کمتر از واقع برآورد می‌کردند.
طبق یافته‌های این پژوهش، نگاه کردن به گوشی تا حدودی شبیه به عادتی ناخودآگاه شده است. این عادت خطرهای فیزیکی ایجاد می‌کند. چند ثانیه چک کردن گوشی موقع رانندگی یا موقع شنا و آب‌بازی کودکان کنار دریا یا استخر ممکن است اثرات مرگبار و غیرقابل جبرانی باقی بگذارد. اما به جز این تراژدی‌ها، تعامل بین والدین، نمایشگرها و کودکان آثار منفی و عاطفی ظریفی هم دارد.
تبلت و تلفن نه پستانک است، نه آرامبخش
مادر و دختر در اتوبوس نشسته‌اند. ترافیک عصر سنگین است و برای مسیر یک ساعته، بیش از یک ساعت و نیم در راه بوده‌اند. وقت چرت بعدازظهر دختربچه گذشته و به خاطر گرما و سروصدای خیابان نخوابیده است. دختر بی‌قراری می‌کند و آرام نمی‌نشیند. کم‌کم مسافران دیگر از صدای او کلافه می‌شوند. در نهایت، دست مادر به سمت کیف می‌رود و راه‌حل جادویی بیرون می‌آيد: تلفن هوشمند!
دکتر ردینسکی می‌گوید این سناریو بسیار عادی و معمول است. نتیجه‌ی یکی از پژوهش‌های او نشان می‌دهد بین میزان استفاده‌ی کودک از نمایشگر، میزان استفاده‌ی والد از نمایشگر و مسائل عاطفی کودک رابطه وجود دارد. این مسائل عاطفی ممکن است به شکل جیغ و داد، بی‌قراری یا غرق شدن در دنیای خود نمود پیدا کند.
هرچه کودک بیشتر بدقلقی کند، والد بیشتر تحت فشار قرار می‌گیرد. هر چه فشار بیشتری بر والد بیاید، بیشتر به نمایشگر پناه خواهد آورد تا حواس خود یا بچه را از شرایط استرس‌زا دور کند. هر چه میزان استفاده از نمایشگر توسط والد یا بچه بیشتر شود، بچه بیشتر بی‌قراری خواهد کرد.
دکتر ردینسکی می‌گوید وقتی سعی می‌کنید در موقعیت‌های دشوار سر بچه را با تلفن گرم کنید، اطلاعات مهمی را از دست می‌دهید. این اطلاعات، اگر آن‌ها را داشته باشید، به شما کمک می‌کند والد بهتری باشید. بتوانید از شرایط سخت در آینده جلوگیری کنید یا خود و فرزندتان را مدیریت کنید. در این مواقع بحرانی باید مشاهده کنید، گوش کنید و دقت کنید تا بتوانید از فرزندتان حمایت کنید و به او کمک کنید مهارت‌های خودتنظیمی را در خود پرورش دهد.
برای کاهش استفاده‌ی خودتان از نمایشگر می‌توانید از راهکارهای ساده‌ای استفاده کنید. مثل اپلیکیشن‌هایی که میزان استفاده از هر برنامه را کنترل می‌کنند. در خانه، محلی را مختص گوشی و تبلت بگذارید و در آن قسمت خانه از تلفن خود استفاده کنید. موقع آماده شدن صبح‌گاهی یا قبل از خواب گوشی خود را خارج از دید قرار دهید. اعلام‌های (نوتیفیکیشن) گوشی را تا جای ممکن کاهش دهید.
البته که زندگی آن‌قدر شسته و رفته و آرمانی نیست که همیشه بتوان هر کار را در زمان مخصوصش انجام داد! پس چه کنیم؟ اگر لازم است وقتی کنار کودکان هستید از گوشی و تبلت استفاده کنید، دست‌کم این موارد را رعایت کنید:
- صبر کنید تا فرزندتان درگیر بازی یا کاری شود و حواسش شش دانگ مشغول آن کار شود.
- به بچه بگویید در حال چه کاری هستید. مثلاً «خب حالا بذار ببینم ترافیک چه‌طوره و از کدوم راه می‌تونیم سریع‌تر برسیم خونه‌ی خاله.» یا «دیدی تو خونه شیر نداریم؟ بذار به مامان یه پیام بدم که سر راه یه شیشه شیر برامون بخره.»
حریم خصوصی بچه‌ها
دوربین‌های نشانه رفته به سوی بچه‌ی کوچکی که اولین گام‌هایش را بر می‌دارد؛ سعی می‌کند با دو دست شیشه‌ی شیرش را بگیرد؛ کوله‌پشتی‌اش هم‌قد و اندازه‌ی خودش را انداخته و به سمت مدرسه می‌رود؛ ادای خواهر و برادر بزرگترش را در می‌آورد؛ هزاران هزار لحظه و ثانیه‌ای که می‌خواهید ثبت کنید و به دنیا نشان دهید. اما دست نگه دارید!
یافته‌های یک تحقیق در انگلیس نشان می‌دهد تا زمانی که بچه‌ها ۵ ساله شوند، پدر و مادرشان در حدود ۱۵۰۰ عکس از آن‌ها با دیگران به اشتراک گذاشته‌اند. استیسی استاین‌برگ (Stacey Steinberg)، استاد حقوق دانشگاه فلوریدا است و در زمینه‌ی حق کودک بر داشتن حریم خصوصی کار می‌کند. او خودش هم عکاس است و هم مادر سه فرزند. استاین‌برگ می‌گوید «باید به این فکر کنیم که چه‌طور می‌توانیم میان حریم خصوصی فرزندمان و علاقه‌ی خودمان برای به اشتراک گذاشتن عکس و اطلاعات از آن‌ها توازن برقرار کنیم؟ موضوع فقط محدود به زمان حال و اکنون نیست. باید به آینده‌ی آن‌ها به عنوان بزرگسال هم فکر کنیم.» او از والدین می‌خواهد این موارد را در نظر بگیرند:
- تنظیمات حریم خصوصی خود را در همه‌ی شبکه‌های اجتماعی کنترل کنید؛
- عکس‌های برهنه یا نیمه برهنه از فرزند خود به اشتراک نگذارید؛
- از بچه‌های بزرگ‌تر، حتی ۴ ساله، اجازه بگیرید که «دوست داری این عکس را برای مامان‌بزرگ بفرستم؟
- اطلاعات شخصی و سکونت مثل نام کامل، تاریخ تولد، شماره‌ی ملی و آدرس کودک را در فضای آنلاین در دسترس قرار ندهید.
استاین‌برگ می‌گوید هر هفته بعد از کلاس ژیمناستیک دخترم به خانه برمی‌گردیم و در آشپزخانه پیش هم می‌نشینیم. من عکس‌هایی که از او در حال ژیمناستیک گرفته‌ام را نشان می‌دهم و با هم چند عکس را انتخاب می‌کنیم که روی شبکه‌های اجتماعی بگذاریم یا با خانواده و دوستان به اشتراک بگذاریم. بعد هم که دوستان و خانواده زیر عکس نظر دادند با هم به نظرات جواب می‌دهیم. این کار چند مزیت دارد؛ هم عکس‌ها با رضایت او به فضای آنلاین راه پیدا می‌کند، هم یاد می‌گیرد به حریم خصوصی خود فکر کند و هم یاد می‌گیرد چه‌طور با دوستان و خانواده در فضای آنلاین تعامل داشته باشد.